Doorgaan tot je er dood bij neervalt

Gisteren stond half Nederland in brand vanwege een boeklancering. Een boek van Lideweij Bosman over het verlaten van haar terminaal zieke partner en haar reis om zichzelf terug te vinden. De vele in algemeen sprekende zwart/wit reacties die ik heb gelezen, hebben mij enorm geraakt en de tranen rolden gisteravond over mijn wangen omdat het mij terugbracht naar de harde -onterechte- reacties die ik heb gekregen na het overlijden van Sjoerd, over het gevolgen die zijn dood (direc of indirect) teweeg heeft gebracht en wat veel te lang heeft doorgedruppeld (samen met iets anders waarmee ik onlangs geconfronteerd werd en wat herinneringen opriep).

Hoewel ik de komst van soortgelijk boek toejuich (velen denken er wel heel gemakkelijk over en vergissen zich wat een ziekte met een partner/kinderen doet): dit boek lijkt mij enorm slecht getimed (10 maanden na het gebeuren is véél te vroeg), het is totáál niet handig dat ze de familie niet heeft geïnformeerd en om zelf geld aan (de gevolgen van) het leed van haar ex te verdienen, lijkt mij niet netjes (zachtjes uitgedrukt).  Maar goed, als ik het goed begrepen heb, gaat het overgrote deel over haar leven na haar besluit. Voor mij is haar besluit om weg te gaan niet de reden om het niet te kopen, maar het hoofdonderwerp van haar boek. Ik heb geen behoefte aan gezweef á la “Eat, Pray, Love” in een Nederlands-Hawaiiaans jasje.

Waar ik het wel enorm moeilijk mee heb, is het neersabelen van haar besluit óm op te stappen. Dat wordt dan in zulke termen geformuleerd, dat iedereen die dat ook doet of er zelfs over na durft te denken, de duivel in eigen persoon is. Ik heb het wel tot het eind toe volgehouden, maar kan ik me levensgoed voorstellen dat er mensen zijn die zichzelf compleet wegcijferen en deze intense rit in de achtbaan niet meer aankunnen. Net zo goed als ik me voor kan stellen dat niet iedereen letterlijk bij het overlijden aanwezig kan zijn (of zelfs iemand in een kist kan zien liggen) en dat maakt hen in mijn ogen niet egoïstisch, maar menselijk.

Het volgende gaat over algemeenheden en niet over de situatie van Lideweij en Sander. Daarvoor weet ik te weinig en ik kan noch bevestigen noch ontkennen hoe dat bij hen gegaan is. Het gaat mij over de algemene veroordelingen van het iemand die ziek is in de steek te laten en wat de consequenties zijn.

Op de een of andere manier vindt men dat voor een ziek iemand alles moet wijken. Je hele zelf totaal ondergeschikt aan degene die ziek is. Het is iets wat ik regelmatig tegen mensen zeg (en helaas zelf minder in de praktijk breng): als je in een vliegtuig zit, er is te weinig zuurstof en de zuurstofmaskers vallen naar beneden, dan moet je eerst jezelf van zuurstof voorzien en dan de hulpbehoevenden. Doe je dat niet, dan zit je zelf ook op een gegeven moment zonder en kan je het zuurstofmasker voor iemand die dat zelf niet kan, ook niet vasthouden. Zo is werkt het ook met iemand die ziek is. Natuurlijk is het vaak (soms?) mogelijk om op wilskracht en liefde door te gaan, maar als die liefde tekort schiet of je loopt op je tandvlees, dan lukt dat misschien niet, al wilde je nog zo graag.

Waarom moeten anderen bepalen wat voor jou voldoende is, wanneer je wel mag zeggen dat het teveel is en wie mag dat bepalen? Waarom moeten mensen zich schuldig voelen wanneer ze voor zichzelf kiezen na eerst zichzelf langdurig weggecijferd te hebben? En de belangrijkste vraag: waarom is er altijd maar één persoon die zichzelf ‘verliest’? Diezelfde omgeving (of nog verder afstaand) claimt dat “tot de dood ons scheidt” of “in goede en in slechte tijden” betekent dat je je eigenbelang moet vergeten in zo’n situatie en ziek worden mag alleen als dit ook een ‘echte’ ziekte is: overspannen zijn, het niet meer aankunnen zijn aanstelleritus. Echter, diezelfde omgeving, die mensen die veroordelen, gaan altijd weer naar huis toe waar geen intensieve zorg moet worden geleverd en waar ze hun benen op tafel kunnen leggen en heerlijk kunnen ontspannen en waar tijd en ruimte is om even de zinnen te verzetten en op te laden óf hebben het zelfs nog nooit meegemaakt.

Probeer je voor te stellen dat je zelf 24/7 bij iemand bent die ernstig ziek, dat alles op jouw schouders komt en dat je ’s nachts niet naar een huis kan waar geen beladen sfeer hangt, dat je al je hobby’s en vrije tijd moet opgeven, want daar is geen tijd meer voor. En dat degene die ziek is eigenlijk alleen maar door jou en niemand anders geholpen wil worden. Dat je eigenlijk geen echtgenoot/echtgenote/partner meer bent, maar een onbetaalde verpleger/verpleegster? Kun je je voorstellen hoe zwaar dat is, zeker als dit 365 dagen per jaar en dan vele jaren lang voorduurt?

Als jij ziet dat de balans in een zorggezin/huishouden langzaam kwijtraakt, er grote spanningen optreden en je blijft alleen maar toekijken hoe een trein mogelijk ontspoort, dan mag je jezelf van mij ook in het rijtje egoïsten scharen, want blijkbaar wil je niet meer van je tijd investeren om pijn en verdriet te voorkomen. Wil je dat iemand niet genoodzaakt is om de beslissing te nemen zich buiten deze situatie te plaatsen en voor zichzelf te kiezen, dan moet je inspringen en ervoor zorgen dat iemand dat besluit niet hoeft te nemen.*

Liefs,

 

 

 

 

* Ik wil graag nog de volgende opmerking voor bepaalde mensen in mijn TL maken.  Er zijn nl. een aantal mensen die zelf ziek zijn of iemand die ziek is verzorgen. en ik wil nl. niet dat zij zich schuldig gaan voelen!

Ik heb dit stuk niet geschreven met jullie in mijn gedachten. Sterker nog, jullie zijn het voorbeeld hoe het wel zou kunnen en, als dit bij iedereen zoals bij jullie was geregeld, had ik waarschijlijk geen letter op “papier” gekregen.  Ik neem mijn petje af en maak een diepe buiging voor jullie hoe jullie als team (met familie en vrienden) de balans weten te vinden in een lastige situatie. Dat julllie van je partner de ruimte krijgen of jullie je partner de ruimte geven om niet enkel mantelzorger/verpleger/verpleegster te zijn, maar in de eerste plaats jullie liefhebbende partner zijn.